Hindistan'da İlk Türk Hakimiyeti: Ak Hunlar

Tarihi milât öncesi dönemde 7000’li yıllara kadar varan Hindistan her zaman çeşitli toplulukların ilgisini çekmiş ve cazibe merkezi olmuştur. Bu durumda baharat yolunun önemli bir kısmına ve verimli topraklara sahip olmasının büyük etkisi olan Hindistan’da ilk Türk hâkimiyeti Ak Hunlar (420-557) devrinde başlamıştır. Ak Hunlar, Büyük Hun Devleti’nin dağılmasının ardından Güneydoğu İran ve Batı Afganistan taraflarına giden Hunlar tarafından kurulmuştur. 350’li yıllara kadar Juan-Juan Devleti’ne bağlı kalmalarının ardından 350-360 yılları arasında Güney Kazakistan üzerinden Afganistan dolaylarına inen Ak Hunlar burada devletlerini kurdular. Kurucuları net olarak bilinmemekle beraber bundan sonra Ak Hunlar, Sâsâni İmparatorluğu ile komşu durumuna geldi. 420’li yıllara kadar Sâsâniler ile iyi ilişkiler yaşanmasına rağmen devletlerini kurdukları bu tarihten yıkılışlarına kadar iki devlet arasında mücadeleler devam etti. Bu dönemde Sâsâni tahtında bulunan V. Behram Gur (420-438) Kuşmihan Savaşı’nda (427) Ak Hunlar’ı mağlup etti. Bundan sonra Sâsâniler karşısında Aksungur/Aksuvar döneminde güçlü duruma geçen Ak Hunlar nüfuzları altına aldıkları Fîruz’u Sâsâni tahtına çıkardılar. (459) 470’lerden itibaren Kuzey Hindistan tarafına yönelen Ak Hunlar burada Guptalar ile mücadele ettiler. Diğer taraftan Sâsâniler karşısında üstünlüklerini I. Ânuşirvan (531-579) zamanına kadar sürdürdüler. Toraman devrinde (480-515) Hindistan yönündeki genişleme hareketleri sonucunda 496 yılında Kuzey Hindistan’dan Pencab’a kadar uzanan topraklar ele geçirildi. 510 yılına kadar geçen zaman zarfında Hindistan’da topraklarını genişleten Ak Hunlar bu tarihte Valahbi Racası’na yenilince bir süre durakladılar. 515 yılında Toraman’ın ölümüyle tahta oğlu Mihirakula (515-550) geçti. “Hindistan’ın Attila’sı” gibi kabul edilen Mihirakula 520’ye kadar geçen sürede Keşmir’i ele geçirdi. Bunu 530 senesine kadar giden zaman diliminde Hindistan’ın içlerine kadar olan yerleri zapt etmesi izledi. Bundan sonra genişleme hareketleri zayıflayan Ak Hunlar Mihirakula’nın ölümüyle Hindistan hâkimiyetini kaybetmeye başladılar. İran, Afganistan ve Batı Türkistan’da da güçlerini yitiren Ak Hunlar, Göktürkler ile Sâsâniler’in ortak saldırılarıyla 557 senesinde yıkıldılar.